تحریر : منشاء فریدی سرائیکی وسیب وچ کلچرڈہے۔ اتھوں دے ادب وچ ورتیے استعار تے تشبیہات ایندے آپنے ہن۔ پھوگ، لئی، لانڑیں، جال کرینہیہ، ڈیلھے، پیلھوں تے کانہہ وغیرہ نویکلیاں وسیبی سوکھڑیاں ہن۔جیندے اتے سرائیکی ادب تے ثقافت کوں پھوت چھکدی کھڑی ہے۔ اج ا ساڈا سرائیکی وسیب تے انقلابی تے” صوفی ادب ”دا مرقع ہے۔ ایویں ای سرائیکی ادب بھرواں نواں نکور رنگ وی رکھدے۔ جتھاں سرائیکی ادب وچ پابند نظمیں دا اصول نشابر کھڑے اتھاہیں نویاں اصناف سخن وی سونہیا ں تھین۔ ”ہائیکو” ۔” سرائیکو” دے سوہنے روپ وچ۔ میڈے نزدیک۔ اساڈے سامنے ہے۔
جاپانی صنف ”سانیٹ ”دا سونڑپ اپنی مثال آپ ہے۔۔فرید ساجد لغاری ،ڈاڈھی معتبر ”سانیٹ” لکھی ہے۔راقم الحروف وی ”سانیٹ”وچ طبع آزمائی کیتی۔ساریاں حقیقتاں اپنی جاہ تے ۔۔۔۔۔جیرھا سچ سرائیکی ڈوہڑے وچ بیان تھیندے او ڈوجھیں اصناف شاعری دے وچ جاہ کرے۔۔۔۔ممکن ای کائنی۔۔۔۔کافی وچ بیان تھیا تصوف سرائیکی وسیب ،سرائیکی ادب تے سرائیکی ثقافت کوں عروج بخشیا تے ایں پاروں اج سرائیکی زبان تے وسیب دنیا وچ پہلا خطہ ہے جتھاں امن دی علامت ”صوفی ازم”جیندا جاگدا کھڑے۔۔۔۔۔۔ساریاں گالھیں سچیاں ۔۔۔۔۔۔ پر ڈوہڑہ سرائیکی شاعری دی سدا بہار”صوفی صنف” ہے ۔ڈوہڑے وچ تصوف ،معرفت ،منطقی دلائل،انقلاب ،بغاوت،پیار،محبت ،وصل تے وچھوڑے دے موضوعات ملدن تے اصلاحی موضوعات وی ڈسکس تھیندن ۔احمد خاں طارق سرائیکی زبان وچ تخیل دا عضیم شاعر ۔۔۔۔۔عظیم مفکر ۔۔۔تے عظیم فلسفی ہے۔جیں بیٹ دی پسماندگی ،ارباب اقتدار دے بیٹ نال تھئے ظلم تے مترائی ما ء آلا سلوک نعرہ مار تے چیلنج کیتا۔احمد خاں طارق اپنے بیانیے”بیٹ” کوں ڈوہڑے دے ذریعے عالمی سطح تے سنجان ڈتی۔میں خود کوں ایں فیصلے تے حق بجانب سمجھداںجو”بیٹ”احمد خاں طارق تے مان کریسی کیوں جو طارق دی فکر ”بیٹ ”کوں امر کر چھوڑئیے۔احمد خاں طارق دے کلام وچ ”بیٹ دا رنگ نظر دے۔
بھانڑیں ۔سالھیں ۔مٹیاں ۔مہیں۔جھوک ۔سنڈھے ۔کٹیاں۔گھنڈیاں تے منجھیاں ”طارق ” دی فکر (وژن)کوں سنگھار ڈیندے۔۔۔۔۔۔۔! اج سئیں احمد خا ں طارق ۔میڈے وسیب دی سونہہ۔اساڈے درمیان کائنی پر طارق دی فکر (فلسفہ) طارق دی شاعری دا رنگ اپنے نویکلے روپ نال سنگریا پنگریا کھڑے۔سرائیکی وسیب دا لاڈلا احمد خاں طارق تاریخ وچ الویندے کھڑے۔طارق دا سچ وسیب دا سانجھا سچ اے۔ایں سچ کوں اگوتیں ٹورن سرائیکی شاعری دے ہر” پندھیڑو”دا اہر ہے۔۔۔۔۔
بھانڑیں بھان اتے سنج سالھیں مٹیاں تھین ا پٹیھیاں منظر ڈیکھ تباہی دے ،میہیں جھوک تو بھنیاں ترٹھیاں سنڈھے سنڈھ مکانڑاں ڈیون کٹیاں تھی کل کٹھیاں طارق تانگھ تگھیندی کوں گیاں ساڑ برھوں دیاں بٹھیاں
سنگ سجڑیں جھوک آباد جو ہئی گھر مٹیاں دے گھبکار ہن چار چوفیروں منجھیاں دے گل گھنڈیاں دے گھنڑکار ہن بھاگ سہاگ دی حد نہ ہئی تے ڈند ڈند تو مسکار ہن طارق ویلھے خوشیاں دے پر ڈینہہ سارے ڈو چار ہن احمد خاں طارق جتھاں خوابیں دی شادی دے اولے اپنی مراد پاون دا اہر کریندے اتھاہیں ایں دوران سوہنڑیں میراثیں کوں داد وی ڈیندے۔تاں جو وسیب دی ایہا راند رسی رہے:
میڈے خوابیں دی شادی ہئی نظارا ہا نوھیں آیا وڈے سوہنڑیں میراثی ہن تماشا ہا نوھیں آیا مطلوب دے وچھوڑے دا ڈکھ طارق دی زبانی سنڑو ! تسڑی کوں تس تایا جڈاں ساون کوں پارت ڈے ڈتی رو رو کے کجلا پا گھدا اکھیاں کوں محنت ڈے ڈتی
احمد خاں طارق دا عنوان۔ اساڈا عنوان اے ۔ایں عنوان اساکوں حیاتی گزارن دا ڈا سکھایا ۔تے ایہ عنوان ”تحریک”تے ”تحرک” دا ناں ہے۔ طارق دی فکر ۔طارق دا خیال تے طارق دا سنیہا ”وسیب دا سانجھا بیانیہ ہے۔