تحریر : محمد عرفان چودھری کُج دن پہلاں بیکن ہائوس یونیورسٹی ولوں پنجابی زبان نوں بیہودہ زبان آکھن دی خبر گردش کر رئی سی جیہڑی کے ساڈی وی نگاہ چوہ لنگی تے دل پِس کے رہ گیا کہ اسی کس پاسے نوں جان دئے آں؟ خیر دُنیا دے چمیلیاں چوں نکل نئیں پاندے تے گل آئی چلائی ہو گئی اُس تو بعد پاکستان ولوں ہندوستان دے ٹیشناں تے پابندی لا دِتی گئی جس وجہ تو سانوں پاکستان دا اپنا ٹی وی ٹیشن (پی ٹی وی) ویکھنا پے گیا جِنوں ویکھ کے آکھاں چ اَتھرو جے آ گئے کہ یار اسی کس پاسے نوں ٹُر پئے آں؟ اَج وی پی ٹی وی پنجاب دی ثقافت نوں سنبھالا دے رہیا اے تے اسی غیراں نال یاریاں لا کے اپنی ثقافت اپنی ماں بولی نوں ویچن دئے آں، نئیں اے نئیں ہو سکدا سانوں اپنی ماں بولی زبان نوں ودھانا ہوئے گا سانوں اپنیاں موجودہ تے آن والیاں نسلاں نوں سبق پڑھانا پہ گا کہ پنجابی کس مٹھڑی زبان دا ناں اے، گل ایتھے نئیں مُکدی پنجابی زبان دے نال نال سانوں پنجاب دی ثقافت نوں وی نویں سِرے تو زندہ کرنا اے جیہڑی کے آخری سانواں تے کھلوتی ہوئی اے۔
کتھے گئے او دور جدوں فجری ویلے سپارہ لے کے مسیتے جانا، قاری صاحب دے کولوں دین دیاں گلاں سکھنیاں، تے واپسی کار (گھر) آ کے کار والیاں نوں سلام کہنا تے فیر سواہ والے چولہے دے آسے پاسے ماں دے دوالے سارے بھین بھرا واں (بہن بھائی) نیں بیہہ کے سویرے سویرے ماں دے ہتھاں دی چوپڑی روٹی کھانی تے فیر سکول دی تیاری کڑن لگ پینی، اونی دیر چ ماں نے اپنے باقی سارے کم نبیڑھ لینے تے چوانی (25 پیسے) جیب خرچ لئی دینے تے اساں او وی مٹی دے گلے چ جمع کر لینے تے عید شبراتاں دے نیڑے گلا توڑ کے سکے گننے شروع کر دینے سکولو واپسی تے اساں دوپہر ویلے سو جانا تے فیر لوڈے ویلے کاپیاں کتاباں لے کے سکول دا کم کرنا ،اوس تو فارغ ہو کے فیر سپارہ لے کے سویر دا دِتا ہویا سبق یاد کرنا سارا کم کرن تو بعد کھیڈن دا ویلا ہو جانا تے گلی محلیاں دے یار بیلی اکٹھے ہو کے مختلف قِسماں دیاں کھیڈا کھیڈنیاں جِنا چ خاص کر لُکن میٹی، پھرن پھڑائی، گُلی ڈنڈا، کینچے۔
Punjabi Culture
مار کٹائی، یسُو پنجُو، چور سپاہی، گیند بلا، رسہ کشی ، کبڈی تے دوجیاں کئی قِسماں دیاں کھیڈاں ہندیاں سن ایسے طرح کُڑیاں دے وی اپنے کھیڈ ہُندے سی جناں چ خاص کوٹلا چھپاکی، گُڈی گُڈے دا ویاہ، شٹاپو، رسا ٹپنا، پنج گیٹھ،تے ہور بڑیاں قِسماں دیاں کھیڈاں ہندیاں سن جیہڑیاں کے کِسے ایک دے کار کٹھے ہو کے کھیڈیاں جاندیاں سن، اوس دور چ کُڑیاں مُنڈے ا کٹھے وی کھیڈدے ہندے سی پر ماپیاں نوں فِکر نیئں سی ہندی کیونکہ اوس ویلے سب دیاں دھیاں پیناں سانجھیاں ہُندیاں سی تے نالے کدی بُرے کماں وَل دھیان نیئں سی جاندا شاماںپیندے ای سارے بال اپنے اپنے کراں نوں ٹُر جاندے سی۔ تُسی وی سوچی پہہ گئے ہووو گے کہ ہُن میَں کِس پاسے نوں ٹُر پیاں آں تے سرکار اے ساریاں گلاں کرَن دا اِکو ای مقصد اے کے ہُن او گلاں نئیں ریاں نا ای او ماپے رئے تے نا ای او کھیڈاں ریاں بقول شاعر:
”او گلاں نا رہیاں او باتاں نا رہیاں جدوں اُٹھ کے سکولاں دی کرنی تیاری کدی چھُٹی ادھی تے کدی ہونی ساری او لکڑ دی پھٹی نا بستے وچ پینی گاچی دی دھیلی وی چیتے نا رہنی کالی سیاہی جا ہٹی تو لینی یاراں دی پھکی تے کوڑی وی سہنی ٹاٹاں تے بہندے ساں جا کے سکولے ہُن او قلماں نا رہیاں او دواتاں نا رہیاں او گلاں نا رہیاں او باتاں نا رہیاں”
ہُن ماپیاں دی جگہ ممی ڈیڈ ی نے لے لئی تے کھیڈاں دی جگہ کمپیوٹر نے لے لئی نال رہندی کسَر انٹر نیٹ، موبائل، ڈش تے کیبل نے کڈ دِتی اَج دے بال کی جانن ٹاٹاں تے بیہہ کے پڑھن دا سواد جیہڑے ادھی ادھی رات تک موبائل تے گلاں کر دے نیں تے سویرے انگریزی کتاباں دا بستہ پھڑ کے سکولاں نوں ٹُر جاندے نے نوکرانیاں ناشتہ دیندیاں نے تے ڈرائیور سکول چھڈن جاندے نیں نادین دا پتہ تے نا ایمان دا، نا اُستاداں دی او عزت تے نا ای ہُن او اُستاد، ممی ڈیڈی اپنے چمیلیاں چو ای نئیں نکل دے ہر پاسے پھڑ لو پھڑلو ہُندی پئی اے بال بچے جو سکولاںو چ سِکھ رئے نے او تُسی سارے جان دے او تے میں سمجھدا آں کے ایناں ساریاں خرابیاں وچ وڈا ہتھ ساڈا اپنا اے جیہڑے کے کمائی دے چکراں وچ اینج کُھب گئے نیں کہ بالاں نوں وقت نئیں دیندے ہر ویلے کمائی کمائی کی کرنا ایہو جئی کمائی نوں جیہڑی کے بجائے سُکھ دیون دے گل پیندی جا رئی اے انگریزی سکولاں وچ اپنے بال پا کے اسی سمجھن لگ پئے آں کے ساڈا دُنیا وچ ایک سٹیٹس بن دا پیا اے پر کدی اے سوچیا جے کے ساڈیاں آن والیاں تے موجودہ نسلاں ساڈے بارے وچ کی خیالات رکھدیاں نیں؟ سارا دن ساری رات کمپیوٹر، موبائل، کیبل، انٹر نیٹ تے پتہ نئیں کی کی خرافات ویکھدے نیں تے فیر اوہی اوناں دا ذہن کر دا اے جو کُجھ او ویکھدے نیں ایس لئی ہُن عزتاں وی محفوظ نئیں رہئیاں، ماں پیو دی شرم و حیا تے اُستاد دی عزت مُنہ لُکاندی پِھر دی اے اَج دے بال اپنے آپ نوں ماں پیو تو وَدھ سمجھدے نیں جیہڑیاں گلاں پردے والیاں سی او ہُن سرِ عام ہُندیاں نیں اے کیہو جئی تعلیم اے جیہڑی وقت توں پہلاں ای بچیا نوں دین لگ پئے نیں، کتاباں وچوں دِین دیاں گلاں کڈ دِتیاں گئیاں نیں، اللہ محمدۖ دا نام ہُن صرف مسیتاں تک یا فیر ختم پڑھان تک رہ گیا اے، جہاد نوں دہشت گردی دا لیبل لا دِتا گیا۔
اے بندوقاں تے تلواراں کھو کے موبائل پھڑا دِتے نیں ایس لئی سانوں ساریاں نوں ہُن اک واری فیر اپنی ثقافت نوں بچاون دا انتظام کرنا ہووے گا ، سانوں اپنے بزرگاں دے کول بیہنا پوے گا اوناں کولو اپنی ثقافت، اپنا دین سِکھنا پوے گا بجائے ایس دے کے اسی مارننگ شو تو غیراں دی ثقافت اپنے کار واڑ لئے ہجے کُجھ وقت اے کے ایس غیراں دی ثقافت دا پورا پورا بائیکاٹ کرئے تے بیکن ہائوس طرح دے دوسرے سکول جیہڑے کے ساڈی شناخت، ساڈی ثقافت نوں برباد کرَن تے تُلے پئے نیں اوناں دا ہتھ روکیا جاوے تا کے ساڈیاں آن والیاں نسلاں اپنی ثقافت نوں اگے لے کے ٹُرن تے سانوں اے نا کینا پئے کہ: جدھر گئیاں بیڑیاں اودھر گئے مُلاح۔
رجب کے نفلی روزے
پنجاب ہائی وے پٹرول پولیس
